تربیت اجتماعی در آیه 32 سوره زخرف (بخش سوم)

 

[1]. همان.

[2]. المیزان ، ص 100. (ترجمه: کثرت حوائج انسان در زندگى دنیا آن قدر زیاد است که فرد فرد انسانها نمى‏توانند همه آنها را در زندگى فردى خود برآورده نمایند، و مجبورند که بطور اجتماعى زندگى کنند، و از اینرو است که اولا بعضى بعضى دیگر را به خدمت خود مى‏گیرند، و از آنان استفاده مى‏نمایند. و ثانیا اساس زندگى را تعاون و معاضدت یکدیگر قرار مى‏دهند، همان طور که در مباحث نبوت در جزء دوم این کتاب گذشت.
در نتیجه مال کار بدینجا منجر مى‏شود که افراد اجتماع هر یک هر چه دارد با آنچه دیگران دارند معاوضه کند، و از همین جا نوعى اختصاص درست مى‏شود، چون گفتیم هر یک از افراد اجتماع ما زاد فراورده‏هاى خود را- که یا غله است و یا کالاى صنعتى- مى‏دهد و آنچه از حوائج زندگى مى‏خواهد از ما زاد فراورده‏هاى دیگران مى‏گیرد.
مثلا یکى از افراد اجتماع قناتى کنده، و آبى در آورده، آنچه از این آب که زائد بر مقدار حاجتش مى‏باشد مى‏دهد، و از دیگران ما زاد آذوقه‏شان را مى‏گیرد، در نتیجه هر دو، هم داراى آب مى‏شوند، و هم داراى آذوقه. و لازمه این نوع زندگى این است که هر فردى در کارى که تخصص دارد سعى مى‏کند و آن کار را به بهترین وجه ممکن انجام داده، از آنچه درست مى‏کند هر چه خودش لازم دارد نگه مى‏ دارد، و قهرا ما زاد آن مورد احتیاج دیگران واقع مى‏شود، چون دیگران به کارى دیگر اشتغال دارند، و او هم به فراورده‏هاى آنان محتاج است، و ما یحتاج خود را با آنچه از فراورده‏هاى خود زیاد آمده مبادله مى‏کند، مانند نانوا که محتاج آبى است که سقایان دارند، و سقا هم محتاج نان او است، پس نانوا براى سقا کار مى‏کند، و سقا هم براى نانوا. و نیز مانند یک مخدوم که خادمى را براى خدمت خود مسخر کرده، و خادم هم مخدوم را براى پولش مسخر کرده، و همچنین هر دسته از طبقات اجتماع مسخر طبقات دیگر، و خود مسخر کننده آنان است، و آنان یا بدون واسطه و یا با یک یا چند واسطه مسخر اویند، (کفاشى براى کفش‏دوزى بدون واسطه محتاج به دباغ است، ولى برزگر با واسطه محتاج به او است، چون بین برزگر و دباغ و سراج فاصله است)، براى اینکه هر یک به ما زاد آنچه نزد دیگرى است محتاج است، و هر یک فراورده‏هاى خود را در دسترس دیگران قرار مى‏دهد، البته با اختلافى که مردم در احتیاج و اهتمام به فراورده‏ ها دارند.)